Dana Goward – Nhóm Kỹ thuật Công nghệ Công ty TNHH ANTHI Việt Nam tổng hợp biên soạn.

Hệ thống vệ tinh GNSS Beidou của Trung Quốc mới hơn, nhiều tính năng hơn, chính xác hơn, số lượng vệ tinh hoạt động trên quỹ đạo nhiều hơn so với hệ thống vệ tinh đã luống tuổi GPS của Hoa Kỳ, theo lời Sarah Sewall, Phó chủ tịch điều hành các vấn đề chiến lược tại IQT.

Hơn thế nữa, một trong những ví dụ của “hình thái cạnh tranh sức mạnh mới mà hầu hết trong chính phủ Hoa Kỳ chưa nhận thức được”, Sarah nói. Hệ thống BeiDou cung cấp thông tin độ chính rất cao, nâng cấp thông tin dẫn đường và thời gian để gia tăng vị thế ngoại giao, kinh tế và sức mạnh quân sự và Hoa Kỳ hiện không theo kịp trong lĩnh vực này sau nhiều năm luôn giữ vị trí thống lĩnh.

Trong một nghiên cứu công bố gần đây bởi Trung tâm Belfer về Khoa học và Quan hệ quốc tế thuộc Harvard chỉ ra “BeiDou của Trung Quốc: Những phương diện mới trong cạnh tranh sức mạnh cường quốc”, Sewall và đồng tác giả Tyler Vandenburg và Kaj Malden đưa ra nhận định liên quan tới hệ thống GPS phiên bản Trung Quốc là một phần trong nỗ lực dài hạn để tham dự vào cuộc đua công nghệ giữa các quốc gia, khẳng định và cân bằng với vị thế địa chính trị vượt trội của Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực.

“Thứ nhất, khi BeiDou hoạt động trên quy mô toàn cầu sẽ bảo đảm rằng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa PLA không còn bị lệ thuộc vào hệ thống dẫn đường vệ tinh của quốc gia khác. Nền kinh tế của Trung Quốc và các hợp phần quốc gia khác phát triển trên nền tảng của BeiDou sẽ không còn bị gián đoạn chức năng ngay cả trong trường hợp GPS bị suy giảm có mục đích hoặc từ chối phục vụ” Sewall nêu ra. “Điều này có thể được tăng cường bởi khả năng tấn công các chức năng vệ tinh của quốc gia khác mà Bắc Kinh có năng lực thực hiện”.

“BeiDou cũng là động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kinh tế Trung Quốc. Dịch vụ đầu ra đối với các ngành dịch vụ dẫn đường và thương mại không gian Trung Quốc đã tăng lên hàng chục tỷ đô la trong thập kỷ vừa qua, các ứng dụng mới như nông nghiệp chính xác và phương tiện giao thông tự lái phát triển đặc biệt nhanh chóng và không có dấu hiệu giảm nhịp” Sewall tiếp.

Tài liệu của Sewall tập chung vào phương thức mà BeiDou hỗ trợ cho các sáng kiến lớn của Trung Quốc như “Vành đai và Con đường” hay “Con đường Tơ lụa Số” nhằm gây ảnh hưởng và tạo đòn bẩy lên khắp các quốc gia trên thế giới. Sarah cũng chỉ ra rằng trong trường hợp khi BeiDou cung cấp hầu hết số liệu chính xác về vị trí, dẫn đường và thời gian (PNT), cụ thể hơn là các quốc gia thuộc phần phía nam bán cầu, Trung Quốc có thể nắm giữ và trở thành chủ nền kinh tế của các quốc gia khác.

Chùm vệ tinh BeiDou có nhiều vệ tinh hơn GPS hay bất kỳ hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh nào khác trên quỹ đạo. Nó cũng có nhiều hơn gấp mười lần số lượng các trạm giám sát đặt tại các quốc gia khác mà chương trình GPS từng triển khai. Và kết quả là, ở rất nhiều khu vực, cụ thể hơn là tại các quốc gia đang phát triển, độ chính xác của BeiDou luôn tốt hơn so với GPS.

Là hệ thống mới hơn với hàng loạt lợi thế của BeiDou giúp cho Trung Quốc dễ dàng thuyết phục các quốc gia khác sử dụng tín hiệu từ hệ thống BeiDou và sẵn sàng bỏ tiền mua sắm các thiết bị đặc biệt, quan trọng hơn là khi các thiết bị mua sắm này do các tổ chức trực thuộc và do chính phủ Trung Quốc hỗ trợ, kiểm soát.

Điều này thực sự rất quan trọng bởi các hệ thống như GPS và BeiDou cung cấp khả năng chỉ đường chính xác tới cửa hàng cà phê gần nhất, tín hiệu PNT chính xác đang được sử dụng cho hầu hết các ứng dụng thực tiễn từ hồi đáp các mạng viễn thông di động tới kiểm soát máy móc công nghiệp, từ đánh dấu thang thời gian trong các giao dịch tài chính đến điều phối hoạt động của các lưới truyền tải điện. GPS đã từng được gọi tên là “tiện ích giấu mặt” bởi tín hiệu từ hệ thống này được sử dụng trong hầu hết các ngành kỹ thuật công nghệ trên trái đất.

“Đây là điều rất khó khăn đối với các nhà lãnh đạo chính phủ thuộc các quốc gia đang phát triển, nếu họ phải đưa ra quyết định từ bỏ các cơ hội và xây dựng hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế”. Sewall nói “Thậm chí ngay cả khi họ biết rằng hạ tầng và các tín hiệu cấp bởi Trung Quốc có thể mang lại cho Đảng Cộng sản Trung Quốc CCP công cụ điều khiển chính nền kinh tế của họ đi chăng nữa”. Các nước Phương tây và Hoa Kỳ chắc chắn đang phải đối diện với những thách thức lớn khi Trung Quốc đang tận lực để xây dựng và phát triển BeiDou, theo nhận định của Sewall.

“Nhiều chính phủ cân bằng sức mạnh quốc gia với sức mạnh quân sự, nhưng vẫn còn đó công thức ngoại lệ và lối đi riêng, cụ thể là trong thế kỷ 21 này”, “Người Mỹ chính thức chấp nhận những cố gắng của Trung Quốc để tạo ra sự lệ thuộc công nghệ thương mại. Hoa Kỳ đã rời bỏ các quốc gia đang phát triển bởi các ngành của chúng ta dường như không đáp ứng được trong cuộc đối đầu cạnh tranh với các doanh nghiệp Trung Quốc bởi họ nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ”.

Sewall mô tả rằng các ông lớn công nghệ Trung Quốc đang xuất khẩu sản phẩm của mình đi kèm với các dịch vụ BeiDou là một phần nằm trong các sáng kiến Vành đai và Con đường”, “Con đường Tơ lụa Số”. Họ cung cấp các hệ thống có cấu trúc phức tạp, nhiều phân lớp bao gồm cả hệ thống cáp kết nối, máy chủ, thiết bị mạng và điện thoại di động.

“Chúng ta thực sự không có phương thức tiếp cận dân chủ để giúp các quốc gia khác lựa chọn công nghệ một cách ý nghĩa. Chúng ta sẽ để cho hạ tầng toàn cầu rơi vào tay Trung Quốc nếu không nhanh chóng hỗ trợ những doanh nghiệp Phương Tây chế tạo những sản phẩm tích hợp của chính họ và dịch vụ đi kèm phục vụ các quốc gia đang phát triển”, Sarah nói. Nếu chúng ta ghi nhận được hình thái cạnh tranh mới của các cường quốc, Hoa Kỳ dễ dàng có khả năng vượt qua chú ếch Trung Quốc trong các lĩnh vực điển hình như dẫn đường vệ tinh, Patrick Diamond, thành viên Hội đồng Cố vấn của Tổng thống về GPS nói.

“Chúng ta có khả năng cung cấp độ chính xác cao hơn đối với GPS và tạo ra các tín hiệu an toàn hơn bằng phương thức xác thực qua Internet. Chúng ta có thể bổ sung thêm các hệ thống hỗ trợ GPS dưới mặt đất, điều này giúp các quốc gia khác hình thành nguồn cấp riêng bảo đảm độ chính xác thông tin thời gian và vị trí cùng lúc phối hợp với các tín hiệu của chúng ta phát đi từ không gian”, Diamond nói.

“Cạnh tranh hiệu quả với Trung Quốc trong những thập kỷ tới đây đòi hởi người Mỹ phải suy nghĩ rộng hơn. Bắt đầu từ nhận thức rõ rằng GPS không chỉ về quân sự và không gian, hiểu thấu đáo rằng sức mạnh quốc gia lớn hơn năng lực theo đuổi chiến tranh” Sarah nói.

Mọi thông tin xin liên hệ với chúng tôi qua hòm thư: info@anthi.com.vn