Frederique Coumans

Nhóm Kỹ thuật Công nghệ Công ty TNHH ANTHI Việt Nam dịch và biên soạn.

CÓ TỚI HAI NGHÌN BÁO CÁO TRƯỢT LỞ NĂM 2017

Giáo sư Nicola diễn giải về tầm quan trọng của Google News “Để có thể dự báo được trượt lở, chúng ta cần có thông tin về các vụ trượt lở đã diễn ra cũng như các bản tin dự báo thời tiết, cùng với với số liệu đo mưa bổ sung chính xác. Giả sử như tôi dự báo rằng trượt lở sẽ diễn ra vào ngày mai trên nền tảng phân tích số liệu tổng hợp, chắc chắn tôi sẽ cần số liệu trượt lở thực tiễn diễn ra vào ngày đó. Sau đó phối hợp số liệu này với số liệu đo lượng mưa, tối ưu hoá mô hình dự báo để có được kết quả đáng tin cậy cho những lần dự báo sau này. Nếu chúng ta có càng nhiều số liệu về trượt lở thì kết quả dự báo sẽ càng tốt hơn.

Cơ chế phân tích hệ thống về tất cả các bản tin báo cáo trượt lở (hiện có khoảng 34 dạng thức trượt lở đang tồn tại trong hệ thống ngôn ngữ của Italia và vẫn đang hiện hữu ở thời điểm hiện tại). Trong năm 2017 có hơn 2.000 báo cáo trượt lở mới trên toàn lãnh thổ. Trong thực tiễn việc định chuẩn cho các mô hình dự báo trượt lở là phương thức xử lý mô hình số nối tiếp nhau. Trong những năm 80, các nhà khoa học của Italia bắt đầu phát triển những cơ sở dữ liệu quy mô lớn từ các bài báo công bố về ngập lụt và trượt lở được đăng tải, chương trình này buộc phải dừng lại khi khi chính phủ Italia quyết định cắt toàn bộ kinh phí vào năm 2002. Nhưng kể từ năm 2010 các nhà khoa học Italia lại bắt đầu áp dụnh mô hình khai thác phân tích sâu số liệu không gian để phục vụ xây dựng các mô hình phân tích dự báo trượt lở. Tới thời điểm hiện tại, cơ chế phân tích hệ thống đã có khả năng liên kết tất cả các bản tin Google News với cơ sở dữ liệu của ANSA, cơ quan thông tấn báo chí quốc gia. Có nhiều báo cáo trượt lở quy mô nhỏ được đăng trên các tờ báo khu vực và địa phương thay vì lên thẳng ANSA, nhưng tựu trung tất cả vẫn xuất hiện trên Google News, cũng như trên hầu hết các tờ báo điện tử ở địa phương.

CẢNH BÁO SAU MỖI 24 GIỜ

Để dự báo đúng trượt lở, toàn bộ số liệu được nhập vào một số mô hình sẽ sử dụng liên tục. Các chuyên gia làm việc tại Cục dịch vụ bảo vệ dân sự cấp địa phương và quốc gia sẽ đánh giá kết quả thu được theo từng ngày và đưa ra quyết định cụ thể. Sau đó các kết quả phân tích sẽ phải chuyển đổi sang dạng bản đồ thể hiện vị trí, quy mô ngập lụt và trượt lở, toàn bộ kết quả được công bố trực tuyến, thường xuyên liên tục tại địa chỉ www.protezionecivile.gov.it

Ví dụ trong một ngày nắng đẹp tháng Hai, phần lớn lãnh thổ Italia thể hiện mức an toàn bằng màu xanh lá cây trên bản đồ, bên cạnh đó vẫn có các điểm màu vàng chỉ thị khu vực có khả năng diễn ra trượt lở hoặc ngập lụt ở mức độ thấp “Hệ thống cảnh báo quốc gia tự động đưa ra bản đồ cảnh báo ngập lụt và trượt lở sau mỗi 24 giờ. Tần xuất này là đủ để thể hiện hầu hết các vấn đề phát sinh, nhưng không hẳn đã là tất cả. Đôi khi chúng ta sẽ cần các bản tin “tức thời” khi có lượng mưa lớn bất thường (đối nghịch với các bản tin 24 giờ thông thường dưới dạng dự báo), tuy nhiên mô hình dự báo từng giờ vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu, kết quả dự báo theo ngày vẫn chưa đạt được độ tin tưởng ở mức cao”, Giáo sư Nicola nói.

Cảnh báo bất thường đóng vai trò hết sức quan trọng khi xem xét ở quy mô địa phương, Giáo sư Nicola là thành viên của Uỷ ban rủi ro quốc gia Italia, tham gia trực tiếp với các quan chức trung ương và địa phương, để cùng lên phương án xử lý tình huống khi các bản đồ cảnh báo chuyển sang màu cam hoặc màu đỏ trong khu vực thuộc quyền quản lý, bởi trong những trường hợp này thì quan chức địa phương buộc phải cân nhắc đưa ra hành động thích hợp với vai trò người chịu trách nhiệm bảo vệ an toàn cho cư dân thuộc khu vực mình quản lý.

Hình 3. Bản đồ cảnh báo ngập lụt và trượt lở Italia với đa phần là màu xanh thể hiện sự an toàn.

Mỗi cấp địa phương của Italia đều có kế hoạch thực thi nhiệm vụ bảo vệ cư dân địa phương mình quản lý và buộc phải nắm rõ quy trình thực thi ở từng mức màu sắc thể hiện trên hệ thống bản đồ cảnh báo “Ví dụ ở vùng Tuscany mỗi năm bản đồ cảnh báo hiển thị màu đỏ hai hoặc ba lần. Theo đó các trường học sẽ phải đóng cửa, những ngôi nhà cận sông sẽ buộc phải di tản và nhân viên cứu hoả được báo động và đặt trong tình trạng sẵn sàng ứng phó. Với màu đỏ thì việc đưa ra quyết định sẽ dễ dàng hơn, tuy nhiên màu vàng lại có những khó khăn nhất định cho quan chức địa phương, quyết định xử lý khi xuất hiện cảnh báo màu vàng phụ thuộc hoàn toàn vào hành động cụ thể của quan chức địa phương. Có địa phương tại Italia mỗi năm xuất hiện tới 12 lần các cảnh báo màu vàng, giả sử quan chức ở địa phương đó đã quyết định di tản dân cư ra khỏi các khu vực nguy hiểm 9 lần mà cả 9 lần di tản này đều không có bất kỳ vấn đề gì diễn ra … và thực tiễn có nhiều quan chức quản lý những thành phố lớn của Italia gặp phải tình cảnh di tản, chờ đợi nhưng hoàn toàn không có bất kỳ sự cố trượt lở nào diễn ra, vô hình chung họ thành trò cười và dần mất niềm tin vào mức độ chính xác khi các cảnh báo được đưa ra với mục đích đảm bảo an toàn sinh mạng và tài sản cho cộng đồng. Chính sự cố cảnh báo sai này là tiền đề gây ra bệnh chủ quan coi thường cảnh báo về sau này, cho tới khi trượt lở diễn ra thật thì thực sự là thảm hoạ.

(Còn tiếp)

Mọi thông tin xin liên hệ với chúng tôi qua hòm thư: info@anthi.com.vn