Scott Stephenson, Xialing Meng, Terry Moore, Anthony Baxendale và Tim Edwards

GẶP GEORGE JETSON. Những người ở tầm tuổi chúng ta chắc vẫn nhớ chương trình truyền hình thực tiễn phát trên vô tuyến mang tên “The Jetsons”, với vai chính của phim là George Jetson “Con trai anh ấy là Elroy, con gái Judy, và Jane vợ anh ấy”. Bộ phim mô tả cuộc sống vào năm 2062, 50 năm sau khi bộ phim “The Jetsons” trình chiếu năm 1962. Trong bộ phim, Goerge và gia đình sử dụng khá nhiều những công cụ của tương lai như rôbốt giúp việc, đồng hồ hẹn giờ biết nói, vô tuyến màn hình phẳng, những chiếc ôtô bay tự động. Sau 50 năm chúng ta đã thấy những vật dụng không tưởng trong phim đã xuất hiện trong cuộc sống thường ngày, đúng như những gì mà bộ phim đã tưởng tượng ra. Duy chỉ có những chiếc ôtôbay còn khá xa lạ với cuộc sống, tuy nhiên những phương tiện tự động vừa chạy trên đường nhựa và  vừa bay trên khôngđã xuất hiện trên thế giới với số lượng hạn chế. Gần đây Google cũng đã tạo ra và thực hiện hàng loạt thử nghiệm với xe ôtô tự hành mà hãng đã tạo ra. Những chiếc xe tự hành của Google là thành quả của Dự án Nghiên cứu Chế tạo Thiết bị Quốc phòng Cao cấp 2005, theo đó nhóm nghiên cứu của Google đã hoàn tất việc sản xuất xe tự hành và chạy thử nghiệm trên những cung đường khắc nghiệt.

Xe tự hành là vật mang sử dụng nhiều cảm biến khác nhau để xác định vị trí, mối tương quan với môi trường xung quanh xe và lựa chọn dẫn đường di chuyển một cách an toàn, chính xác và phù hợp với luật quy định. Mặc dù có khá nhiều hãng đang tập trung nghiên cứu và công bố những phương tiện tự hành tiên tiến, nhưng lái xe trên các phương tiện giao thông truyền thống cũng sẽ sớm được hưởng những lợi thế mà công nghệ dẫn đường trên xe tự hành mang lại, đặc biệt là các tính năng cung cấp thông tin định vị dẫn đường cũng như mối liên hệ với các phương tiện kề cận và môi trường giao thông xung quanh xe. Đây cũng sẽ là những nghiên cứu mang tính nền tảng, hợp phần quan trọng trong một nỗ lực lớn hơn khác là phát triển các hệ thống giao thông thông minh ITS (Intelligent Transportation Systems).

Vậy khái niệm ITS là gì? Theo định nghĩa của Canada, ITS được hiểu như sau “Là việc áp dụng những công nghệ mới và cao cấp (bao gồm các máy tính, các cảm biến, điều khiển, kiểm soát, kết nối truyền thông và các thiết bị điện tử) trong lĩnh vực giao thông nhằm đảm bảo an toàn, tiết kiệm thời gian, tiền bạc, nhiên liệu và bảo vệ môi trường”. Định nghĩa này áp dụng cho tất cả các phương thức giao thông vận tải, bao gồm giao thông mặt đất như phương tiện giao thông cá nhân, phương tiện giao thông công cộng thương mại, cũng như tàu hoả, tàu thuỷ và giao thông hàng không. Thuật ngữ ITS không đơn thuần chỉ các phương tiện tham gia giao thông mà còn bao hàm cả cơ sở hạ tầng, người điều khiển phương tiện hoặc người sử dụng, tham gia trong môi trường tương tác động.

Chỉ xét riêng trong lĩnh vực giao thông mặt đất, hiện đang có rất nhiều những phát triển quan trọng liên quan tới ITS, không ít thành quả đã được ứng dụng trong thực tế ở một số phương diện như hệ thống định vị dẫn đường xe ôtô, hệ thống điều khiển đèn tín hiệu giao thông, giải pháp nhận dạng tự động bằng lái xe, hệ thống hướng dẫn đỗ xe, hệ thống chiếu sáng công cộng trên các tuyến đường.

Một trong những khía cạnh quan trọng của ITS là tạo mối liên lạc trong hoạt động của các phương tiện tham gia giao thông, bao gồm việc truyền số liệu giữa phương tiện đến phương tiện, phương tiện đến hạ tầng quản lý (và ngược lại, thường được biết đến bằng thuật ngữ viết tắt V2X). Số liệu từ các phương tiện có thể được thu nhận và phát truyền tiếp tới các phương tiện khác hoặc tới máy chủ đặt tại trung tâm để xử lý hay điều khiển. Những số liệu này có thể bao gồm toạ độ chính xác của phương tiện trong chế độ thời gian thực, được sử dụng để cải thiện khả năng sẵn sàng tình huống của người điều khiển phương tiện và giám sát dòng phương tiện đang tham gia trên các tuyến đường. Việc sử dụng V2X được biết đến với tên gọi phối hợp định vị phương tiện giao thông.

Một vài công nghệ tiên tiến đã được phát triển phục vụ cho việc phối hợp định vị phương tiện giao thông chính xác bao gồm công nghệ lidar, radar, thiết bị hình ảnh, máy phát dải tần siêu rộng và công nghệ phát tín hiệu riêng. Công nghệ định vị vệ tinh GNSS cũng đang giữ một phần quan trọng trong bước phát triển này, cụ thể trong tháng 8/2014 một nhóm nghiên cứu Anh Quốc sẽ biến câu chuyện cổ tích trẻ thơ thành phát minh mang tính thực tế trong chương trình nghiên cứu phát triển công nghệ của họ đó là giải quyết nhiệm vụ phối hợp định vị phương tiện giao thông độ chính xác cao sử dụng các phép đo sóng mang GNSS trong chế độ thời gian thực hay nói cách khác đó chính là phương pháp đo GNSS RTK với độ chính xác phép định vị lên tới CM ngay trong chế độ thời gian thực.

Hình 1 – Mối liên hệ giữa phương tiện với phương tiện như định hướng phát triển của Bộ Giao thông Hoa Kỳ (U.S. DOT)

Thực tiễn cho thấy chúng ta đang từng bước chuyển từ chế độ bảo vệ và các hệ thống an toàn thụ động sang hướng phòng ngừa và các hệ thống an toàn chủ động, các phương tiện tương lai sẽ vừa có khả năng xác định chính xác vị trí hiện thời của mình đồng thời còn truyền thông tin cho các phương tiện khác xung quanh một cách an toàn và dễ dàng.

Phối hợp điều khiển phương tiện, hay phương thức điều khiển từ phương tiện đến phương tiện, từ phương tiện đến hạ tầng (V2X), sẽ là bước đột phá quan trọng trong lĩnh vực an toàn giao thông. Ví dụ về khái niệm này được thể hiện rõ hơn trong Hình 1. Thể hiện mối quan hệ giữa các đối tượng tham gia và mối liên hệ trong một môi trường giao thông hiện đại ở các mức khác nhau từ khu vực đến quốc gia, điều này giúp tối ưu hoá khả năng di chuyển giữa các khu vực, giảm thiểu tối đa tai nạn và thương vong trong lĩnh vực giao thông, đồng thời làm cho môi trường giao thông thân thiện hơn rất nhiều.

(Còn tiếp)

 Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hòm thư: info@anthi.com.vn